Uroczystość pod pomnikiem "Szesnastu"
Wczoraj odbyły się uroczystości upamiętniające 74 rocznicę aresztowania przez NKWD, w willi przy ulicy Pęcickiej 5 (obecnie Armii Krajowej 11) w Pruszkowie, przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, członków Rady Jedności Narodowej (podziemnego polskiego parlamentu), którzy zostali następnie skazani w pokazowym procesie w Moskwie. W obchodach wziął udział I Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Pruszkowie nadkomisarz Paweł Krauz.
-
Uroczystość pod pomnikiem "Szesnastu" -
Uroczystość pod pomnikiem "Szesnastu" -
Uroczystość pod pomnikiem "Szesnastu" -
Uroczystość pod pomnikiem "Szesnastu"
74 lata temu Przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego przyjęli sowiecką propozycję rozmów politycznych, mając nadzieję, że pozwoli to na wejście reprezentantów przedwojennych partii demokratycznych do komunistycznego Tymczasowego Rządu RP, który w tym momencie był już uznany jako polskie władze przez polityków Wielkiej Trójki: J. Stalina, W. Churchilla i F. D. Roosevelta. Porozumienie się ze stroną sowiecką i polskimi komunistami miało pozwolić na przeprowadzenie demokratycznych wyborów, które wyłonią faktyczną reprezentację polskich obywateli i współudział w rządach.
Na rozmowy z NKWD do Pruszkowa przybyło 15 reprezentantów 4 głównych partii: delegat Rządu RP na Kraj Jan Stanisław Jankowski, komendant organizacji „NIE” gen. Leopold Okulicki, przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak oraz Antoni Pajdak, Stanisław Jasiukowicz, Kazimierz Kobylański, Zbigniew Stypułkowski, Józef Chaciński, Franciszek Urbański, Adam Bień, Kazimierz Bagiński, Stanisław Mierzwa, Eugeniusz Czarnowski, Stanisław Michałowski i Józef Stemler.
Zaproszenie na rozmowy okazało się podstępem i pomimo udzielonych gwarancji bezpieczeństwa wszyscy Polacy zostali aresztowani. Do tej grupy Sowieci dołączyli aresztowanego wcześniej, 8 marca 1945 r. w Milanówku, Aleksandra Zwierzyńskiego. Aresztowanych przewieziono do Moskwy, gdzie zostali osadzeni w sowieckim więzieniu i poddani śledztwu. W dniach 18-21 czerwca 1945 r. odbył się pokazowy proces piętnastu z nich, w wyniku którego 12 skazano na karę od 4 do 10 lat więzienia, a 3 uniewinniono. Z procesu wyłączono sprawę Antoniego Pajdaka, który odmówił składania zeznań i został osądzony oddzielnie, 14 listopada 1945 r. i skazany na 5 lat więzienia. Proces był pogwałceniem międzynarodowych umów, które nie uznają sądzenia władz jednego państwa przez organa sądowe innego państwa na mocy jego przepisów prawnych.
W uroczystościach związanych z obchodami 74 rocznicy tego wydarzenia, udział wziął I Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Pruszkowie. Nadkomisarz Paweł Krauz wspólnie z Komendantem Straży Miejskiej w Pruszkowie Włodzimierzem Majchrzakiem, złożyli wieniec pod pomnikiem „Szesnastu”.
info: Muzeum Dulag 121, /kk/